دانه چیا، دانه ی انرژی زا

دانه چیا یکی از بهترین و مفیدترین دانه های خوراکی است. این دانه های سیاه و سفید آب دوست هستند و می توانند تا ۱۲ برابر وزن خود را آب جذب کنند. شباهت زیاد این دانه به تخم شربتی یا تخم ریحان باعث شده تا خیلی از افراد آن ها را با یکدیگر اشتباه بگیرند.

دانه چیا چیست؟

دانه‌های کوچک سیاه و سفید چیا از گیاهی به نام سالویا هیسپانیکا (Salvia Hispanica) به دست می‌آیند که از خانواده‌ی نعناعیان است. دانه‌های چیا از نظر ظاهری شباهت بسیار زیادی به تخم شربتی دارند. دانه چیا در گذشته جزو خوراکی‌های مهم برای تمدن‌های مایا و آزتک بوده، چرا که می‌توانستند انرژی خوبی از مصرف آن دریافت کنند. در واقع چیا در زبان مایا‌ها به معنی قدرت بوده است.

تحقیقات نشان می‌دهد دانه چیا یک منبع خوب اسید‌های چرب امگا ۳ و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند اسید کلروژنیک، میریستین، کوئرستین و کامپفرول به شمار می‌رود. تمامی این ترکیبات در حفظ سلامت قلب نقش داشته و دارای خاصیت ضد پیری و ضد سرطانی هستند.

دانه چیا حاوی مقادیر زیادی آلفا- لینولنیک اسید (ALA) است. ALA نوعی اسید چرب امگا ۳ است که خواص آن برای سلامتی در مطالعات مختلف مشخص شده است. فیبر موجود در این دانه به سلامت دستگاه گوارش کمک کرده و در کنترل بیماری‌های مختلف مانند دیابت نوع ۲ و فشارخون بالا مفید است.

خواص دانه چیا

یبوست

دانه چیا حاوی مقادیر بالای فیبر می‌باشد که به حرکت منظم روده‌ها کمک می‌کند و مانع از یبوست می‌شود.

دیابت و قند خون

دانه چیا حاوی مقدار زیادی فیبر رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای فیبر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش داده و با کاهش حساسیت به انسولین در افراد دیابتی قند خون را ثابت نگه می‌دارد.

جلوگیری از خستگی 

دانه‌های چیا منبع بسیار خوبی از اسید‌های چرب امگا ۳ هستند. این عنصر برای بدن ضروری است، زیرا بسیاری از عملکرد‌های بدن را فعال می‌سازد. دانه چیا باعث کاهش و جلوگیری از خستگی می‌شود. همچنین مواد مغذی موجود در دانه‌های چیا مثل ویتامین B، تیامین و نیاسین موجب تبدیل غذا‌های موجود در بدن به انرژی می‌شود. این افزایش انرژی باعث بهبود خلق و خو، افزایش فعالیت روزمره و نشاط شما می‌شود.

آکنه و جوش صورت

منیزیم موجود در دانه‌های چیا باعث کاهش استرس و التهاب پوست می‌شود که می‌تواند به درمان آکنه و جوش صورت کمک کند.

کاهش وزن

مقادیر بالای فیبر موجود در دانه‌های چیا باعث کاهش اشتها شده و با جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن کمک می‌کند؛ در واقع دانه‌های چیا در معده، آب جذب کرده، حجیم می‌شوند و فضای معده را پر می‌کنند و به این ترتیب مانع از پرخوری می‌شوند. توصیه می‌شود که برای لاغری و کاهش وزن، روزانه دو قاشق غذا خوری چیا سید را به یک لیوان آب اضافه کنید، بگذارید ۵ دقیقه بماند و سپس بخورید.

 جوان سازی پوست صورت

مقادیر بالای آنتی اکسیدان‌ها و پروتئین موجود در دانه‌های چیا با افزایش تولید کلاژن در پوست به رفع چین و چروک و جوان سازی پوست صورت کمک می‌کنند. پروتئین و آنتی اکسیدان های موجود در دانه های چیا موجب کلاژن سازی در پوست و در نتیجه جوانسازی آن می شوند.

تقویت و افزایش رشد مو

مقادیر بالای پروتئین کراتین و اسید‌های چرب امگا ۳ موجود در تخم چیا به تقویت و افزایش رشد موی سر کمک می‌کنند.

مبارزه با سرطان دهانه رحم و سرطان پستان

دانه چیا منبع غنی از یک اسید امگا ۳ است که به اسید آلفا لیپوئیک یا ALA معروف است. مطالعات نشان می‌دهد که ALA رشد سلول‌های سرطانی را در موارد سرطان دهانه رحم و سینه به حداقل می‌رساند. فواید ALA تا حد مرگ سلول‌های سرطانی است، بدون اینکه تأثیر منفی بر سلول‌های سالم بگذارد.

تقویت ناخن‌ها

اسید‌های چرب امگا ۳ موجود در چیا سید به تقویت ناخن‌ها و بهبود رشد آن‌ها کمک می‌کنند.

 درمان بی خوابی

دانه‌های چیا سرشار از اسید آمینه تریپتوفان هستند که با افزایش تولید سروتونین و ملاتونین به درمان بی خوابی شبانه کمک می‌کنند.

 مصرف روزانه 

توصیه می‌شود که روزانه تا ۲۰ گرم دانه چیا را دو بار در روز، قبل از هر وعده غذایی و یا به عنوان میان وعده استفاده کنید. در ایران، دانه‌های چیا را می‌توان از فروشگاه‌های ارگانیک و فروشگاه‌های بزرگ در همه‌ی شهر‌ها تهیه کرد.

عوارض و مضرات

•  زیاده روی در مصرف دانه‌های چیا باعث یبوست، اسهال، نفخ شکم و مشکلات گوارشی می‌شود.
•  دانه‌های چیا حاوی مقادیر زیادی آلفا لینولنیک اسید هستند، تحقیقات نشان می‌هد که زیاده روی در مصرف این ماده‌ی مغذی خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
•  تخم چیا ممکن است با دارو‌های ضد انعقاد خون مانند وارفارین تداخل دارویی ایجاد کند.
•  احتمال خفه شدن با دانه‌های چیا در افراد سالخورده و نوزادان و کودکان وجود دارد؛ اگر دانه ها، بدون خیس کردن در آب خورده شوند، چون می‌توانند تا ۲۷ برابر وزن خود، آب جذب کنند باعث ایجاد یک توده چسبنده در مری و در نتیجه خفگی می‌شوند.

نحوه مصرف

دانه‌های چیا به صورت دانه‌های خیس خورده در آب برای تهیه انواع شربت و اسموتی، سالاد، ماست میوه‌ای و انواع سوپ و آش استفاده می‌شوند. پودر دانه چیا را می‌توان برای تهیه نان، کیک، پودینگ، سس سالاد و چای و دمنوش چیا استفاده کرد.

دانه چیا را به‌صورت خشک مصرف نکنید؛ مخصوصاً اگر مشکل بلع دارید. زیرا دانه چیا می‌تواند چند برابرِ وزنش آب جذب کند. درنتیجه، ممکن است دانه‌های خشک با جذب آب در مری باعث انسداد شوند.

هنگام مصرف دانه چیا به خاطر داشته باشید که هرچه مقدار بیشتری از آن را استفاده کنید و مدت بیشتری خیسانده شود، دارای ژل غلیظ‌تری می‌شود. اما اگر از طرفداران بافت دانه چیا نیستید، می‌توانید آن را در سایر مواد اولیه ترکیب و مصرف کنید.

عوارض

افراط در مصرف دانه های چیا موجب اسهال و مشکلات گوارشی شده و خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهد.